Η ιστορία της πατάτας

Σύμφωνα με τους ιστορικούς, οι ιθαγενείς Αμερικανοί, που ζούσαν στην οροσειρά των Άνδεων, γνώριζαν την πατάτα περίπου 4.000 χρόνια πριν ο γευστικός αυτός βολβός ξετρελάνει τους Ευρωπαίους. Την αποκαλούσαν με διάφορα ονόματα και σε ορισμένες, μάλιστα, περιοχές αποτελούσε βασικό συστατικό της καθημερινής διατροφής τους.

Σύμφωνα με έναν δημοφιλή θρύλο, ο πρώτος που εισήγαγε την πατάτα στην Ευρώπη ήταν ο σερ Γουόλτερ Ράλεϊ, χρηματοδότη πολλών υπερατλαντικών αποστολών

Πιο τεκμηριωμένη ιστορικά είναι η θεωρία που θέλει ως πρωτοπόρο τον σερ Φράνσις Ντρέικ. Σύμφωνα με αυτή, ο Ντρέικ, επιστρέφοντας το 1586 στην Αγγλία, έπειτα από μία μάχη με τους Ισπανούς στην Καραϊβική, έκανε μια στάση στην Κολομβία για προμήθειες. Μεταξύ αυτών περιλαμβάνονταν καπνός και πατάτες.

Ανεξαρτήτου προελεύσεως, η πατάτα προσέλκυσε από την πρώτη στιγμή το ενδιαφέρον των αγροτών, που διαπίστωσαν ότι η καλλιέργειά της ήταν πολύ ευκολότερη και παρείχε πολύ μεγαλύτερη σοδειά απ' ότι το σιτάρι και η βρόμη. Μέχρι το 1650 είχε κυριαρχήσει στη διατροφή των Ιρλανδών και είχε αντικαταστήσει σε μεγάλο βαθμό τις καλλιέργειες σίτου. Οι ιρλανδοί άποικοι ήταν και οι πρώτοι που καλλιέργησαν την πατάτα στη Βόρεια Αμερική, στην περιοχή Λόντοντερι του Νιου Χαμσάιρ, το 1719

Έως το τέλος του 18ου αιώνα, το νέο προϊόν είχε γίνει ιδιαίτερα δημοφιλές και στη Γαλλία, με την υποστήριξη του Αντουάν Ογκίστ Παρμαντιέ, ενός από τους αυλικούς του βασιλιά Λουδοβίκου του 15ου. Πιο επιφυλακτικοί, οι Ρώσοι, αρχικώς αποκαλούσαν τις πατάτες (γεώμηλα) ως «τα μήλα του διαβόλου», πιθανότατα εξαιτίας του γεγονότος ότι αναπτύσσονταν κάτω από την επιφάνεια της γης.

Στην Ελλάδα, ο πρώτος που επεδίωξε την εισαγωγή της πατάτας ήταν ο κυβερνήτης Ιωάννης ΚαποδίστριαςΌταν εγκαταστάθηκε στο Ναύπλιο, προσπάθησε να δώσει πατάτες στους χωρικούς, που -φιλύποπτοι και συντηρητικοί όπως ήταν- τις πέταξαν. Ο Καποδίστριας, όμως, ήξερε πολύ καλά τους συμπατριώτες του και -μιμούμενος το Φρειδερίκο το Μέγα της Πρωσίας και τον Παρμαντιέ της Γαλλίας, που είχαν μεταχειριστεί παρόμοια κόλπα- περιέφραξε το μέρος όπου ήταν αποθηκευμένες οι πατάτες κι έβαλε σκοπούς να τις φυλάνε μέρα νύχτα. Μέσα σε μια εβδομάδα δεν είχε μείνει ούτε μια πατάτα

Το 1651, στη Γερμανία η πατατοκαλλιέργιεα επεβλήθη δια νόμου. Το 1672, στη Ρωσία ο ίδιος ο Μέγας Πέτρος παρουσίασε την πατάτα στους υπηκόους του.

Η πατάτα για τη δύση, μαζί με το σιτάρι, το ρύζι, και το καλαμπόκι αποτελούν τα 4 βασικά διατροφικά υλικά.

Τα ονόματα της πατάτας

Στην Ισπανία: patata

 Στην Ιταλία: tartufola

(μικρό μανιτάρι, όπως την ονάμσε ο Πάπας, όταν του έστγειλαν δείγμα πατάτας από την Ισπανική Αυλή, το 1590).

Στη Γερμανία: kartoffel

Στη Ρωσία: kartoschka

Στη Γαλλία: αρχικά cartoufle και tartoufle και αργότερα pommes de terre

Στην Αγγλία: η πατάτα έφτασε από τη Βιρτζίνια των ΗΠΑ, όπου τις ανακάλυψε ο Sir Walter Raleigh και ονομάστηκε potato.

Στην Ελλάδα: γεώμηλο (με την έννοια ότι η πατάτα ήταν σαν μήλο μέσα στη γη), πατάτα

Ποικιλίες πατάτας

Υπάρχουν περίπου 400 είδη πατάτας σε όλον τον κόσμο. Στην Ελλάδα καλλιεργούνται οι λευκόσαρκες ποικιλίες Banner, Arran & Sebago